/image%2F0568858%2F20140111%2Fob_0348f4_logo-pno-jpg){kind=logo}
Una gèsta tras que fadassa
La primièra causa qu’interròga quand avem aqueste libre en man, es l’anonimat de son autor. Aqueste a causit un escais per signar sos escriches. Ai pas jamai presat lo monde que se van amagar darrèr un escais per dire çò que pensan. O alara, e aquò arriba sovent, cal que lo nom de carta del famós escaissat siá conegut de totòm. Dins aquel cas es pas qu’un escais per la forma e, de còp, per la forma estetica. Es un anonime conegut de totes. Sembla pas lo cas per Montamametas que, per èsser pas del mitan occitanista de Montpelhièr, vesi pas qual pòt èsser. D’un autre latz aquel escais de Montamametas me sembla pas dels pus mannats nimai dels pus senats. Benlèu que se voldriá umoristic ? S’èra lo cas, sens voler passar per un pissafreg nimai un cagamòl, me fa pas rire brica ; nimai sorire…
Lo contengut de l’obratge son las represas de cronicas balhadas a un siti Internet e tanben a la revista lo Canta-Grelh editada per l’associacion roergassa del Grelh Roergàs. Sus aqueste sicut ai tanben de resèrvas. D’unes, abans Montamametas (soi ben obligat de lo letrejar atal emai se m’agrada pas brica de parlar d’una treva) se i son ja ensajats e francament m’i poguèri pas jamai far. Qu’o volguèssem o pas, aquela mena de recuèlh es totjorn un plat rescalfat. E dins l’edicion (es pas aquí question de parlar de literatura) coma en gastronomia çò que compta es la frescura dels ingredients.
Ara, benlèu que i a d’unes interèsses a publicar aquela mena d’obratge, benlèu que i qualques utilitats a los tornar sortir al lum, mas ieu los vesi pas. Çò de segur es que per definicion la cronica jornalistica es efemèra. Imaginatz una segonda l’edicion d’un recuèlh de las cronicas literàrias de Pèire Rabasse, ara per ara publicadas dins aqueste blòg del Lugarn ! Per las legir, lo monde s’enquiquinarián a cinc sòus de l’ora. Es çò que m’arribèt a legir aquel libre de Montamametas. Una lectura que butèri, ça que la, fins a cima per consciéncia e onestetat intellectuala.
Marrida pesca en causissent aquel libre. Soi pas estat gastat ! Tre la debuta clau tot çò que m’agrada pas, o que m’agrada pas qu’a mitat. Mas aquò rai ! Legissèm pas totes la meteissa ora a ora meteissa...
Primièrament comença per una pagina entièra consacrada als mercejaments. Aquí i son mencionats gaireben tot çò que compta Lengadòc-bas d’occitanistas. Seguís un abanstast de la cap-redactritz de la revista Canta-Grelh. No’n seriam tanplan passats ! Mas n’ai pas acabat amb çò que me desagrada. Aprèp lo prefaci inutil, vaquí qu’avèm una notícia de tres paginas tocant al jos-jos-jos-dialècte montpelhierenc, que, coma cadun sap, es pas lo meteis que lo Sant Joan de Vedats. Aqueste plan diferent de lo de Latas qu’el-meteis a pas res a véser amb lo jos-jos-jos-dialècte de Grabèls. Es pas qu’aprèp aver traversat tot aquò, qu’enfin arribam a las cronicas.
E lo contengut dins aquò m’anatz condreitament demandar ? I arribi ! L’autor ensaja de virar en derision qualques eveniments o faches societals, mas sas demonstracions son tras que laboriosas. Se diriá que son umor a de mal a sortir de sas mesolhas. Sos rasonaments tomban, pataflac, moligasses. An la consisténcia de la marrida gelarèia. Sos jòcs de mots son pas totes uroses que ne far es un exercici delicat. Los mots an una fòrta personalitat e se daissan pas tòrcer cossí que siá e per qual que siá.
Pièger encara ! A n’unes moments Montamametas tomba dins los prepauses escatologics. Ai pas jamai encapat çò que i poiriá aver d’amusarèl a chauchar dins las matièras fecalas. Casèm aquí dins l’umor de tavèrnas. Mas o disi un còp mai, se i a d’amators per aquela mena de divertiment, perqué pas ? Pasmens, vos pregui de me comptar pas dins la tièra dels afogats. Tot legit e rebatut, pensi pas qu’aqueste libre siá jamai retengut per qualques antologia que siá, se que non, benlèu, una ipotetica « antologia de l’umor cort e costièr ».
Ça que la, per far bona mesura, e d’aquò li’n sèm reconeissents, arriba a l’autor de citar de poësia de Max Roqueta. Montamametas es qualqu’un que coneis la cultura e la literatura occitanas e quand ne vira pòt citar Bernat de Ventador.
Me fa d’ont mai dòl d’aver pas presat aquel libre que son autor es a tot còp un valent occitanista. La legida del libre ne pòrta pròva a gaireben cada pagina. Es qualqu’un que fa tot çò que pòt per far virar la lenga. Es un militant vertadièr qu’esita pas a endralhar totas las pistas possiblas e imaginablas per portar la lenga. S’es quitament lançat dins l’escritura, çò qu’es una pròva de mai de son engatjament. Mas l’escritura es una mestressa exigenta.
Soi d’ont mai malcorat d’aver degut dire tantas causas negativas de Montamametas qu’es segurament qualqu’un que coneissi. Es probablament un amic. S’es lo cas, comprendrà que l’onestetat comanda al cronicaire que soi de dire de blanc, çò que pensa èsser blanc. Comprendrà tanben que de criticas, un autor n’a pas jamai pronas. Es al prètz de la critica que l’escrivan progressa ; e la literatura amb el…
Pèire Rabasse
« La gèsta dau Montamametas » de Montamametas. Edicions de la seccion Lengadòc-bassa de l’Institut d’Estudis Occitans. Despaus legal : julhet de 2019. 125 paginas.
La gèsta dau Montamametas